Acta Scientiarum Polonorum

abstrakt: Laboratoryjne badanie sztywności gruntu w przedziale małych odkształceń jest zadaniem niezwykle trudnym ze względu chociażby na niewystarczającą rozdzielczość i niezadowalającą dokładność urządzeń do pomiaru obciążeń oraz przemieszczeń. Istnieją możliwości regularnego przeprowadzania analiz sztywności gruntu dla małych odkształceń w aparacie trójosiowego ściskania z lokalnym pomiarem przemieszczeń. Niestety metoda ta ze względu na wysokie koszty stosowana jest zazwyczaj tylko w projektach badawczych. Dodanie elementów bender do aparatu trójosiowego znacznie ułatwiło przeprowadzanie badań prędkości rozchodzenia się fali ścinającej, a w konsekwencji – początkowego modułu ścinania. Badania te stały się proste i opłacalne, wykonywane powszechnie w laboratoriach geotechnicznych na całym świecie. W wymaganiach Eurokodu 7 brak jest obszernego, dokładnego opisu tej techniki badawczej, tym niemniej zasygnalizowane zostały specjalistyczne badania sztywności gruntu, na przykład wykorzystujące pomiar prędkości fal sejsmicznych, zwłaszcza w przypadku małych odkształceń (tj. mniejszych niż 0,1%). Dlatego też za właściwe uznano wyjaśnienie idei badań elementami bender. W artykule zaprezentowano zwięzłą metodykę badań w aparacie trójosiowego ściskania wyposażonym w piezoelementy typu bender, związaną z pomiarem prędkości fali ścinającej, wraz z przykładowymi wynikami badań doświadczalnych przeprowadzonymi na wybranym gruncie spoistym pochodzącym z terenu Warszawy. Ponadto wyznaczono zależności prędkości fali ścinającej oraz wartości początkowego modułu ścinania w funkcji na przykład średniego ciśnienia efektywnego.